پنج شنبه ۳ آذر ۱۴۰۱

یاد و خاطره معلم اخلاق استاد پرویز دهداری گرامی باد

۳۰ سال پیش پرویز دهداری سرمربی سابق تیم ملی فوتبال ایران از بین ما رفت، کسی که به خاطر سجایای اخلاقی بارز و نیکو به معلم اخلاق مشهور شد.مرحوم پرویز دهداری در سال ۱۳۱۲ در شهرستان مرودشت روستای «گلدشت» چشم به جهان گشود و پس از عزیمت خانواده به آبادان، فوتبالش را در این شهر فوتبال‌خیز آغاز کرد و از این خطه به بازی در تیم‌ملی و سرمربیگری آن رسید.دهداری، فوتبالیست آبادانی‌ که اخلاق برایش در اولویت بود و چه در زمین و چه بیرون از آن، اخلاق را سرلوحه کار خود و شاگردانش قرار می‌داد و به همین دلیل او را «معلم اخلاق فوتبال ایران» لقب دادند.مرحوم پرویز دهداری بازیکن و سرمربی صاحب نام تاریخ فوتبال ایران را پیشکسوتان و اهالی فوتبال به عنوان نمادی از الگوی اخلاق و جوانمردی می شناسند. مردی که در سومین روز از آذرماه سال ۱۳۷۱ چشم از جهان فرو بست اما در میان شاگردانش درس‌ها و باورهایش همیشه جاودان و ماندگار باقی خواهد ماند.پرویز دهداری از جمله افرادی بود که اخلاق را بر ورزش مقدم می‌دانست و همین خلق و خو بود که اهالی ورزش وی را بعنوان معلم اخلاق خطاب می‌کردند، دهداری بارها هدایا و جوایز مقامات دولتی را رد کرد و پیشکش‌هایی نظیرخانه و اتومبیل را نپذیرفت.

مربی پیشین تیم ملی در سال ۱۳۷۱ به دلیل عارضه کلیوی درگذشت، از وی دو فرزند به نام‌های شاهین و شیدا به جای مانده‌است و همسر وی نیز در سال ۱۳۸۱ در پی سرطان در گذشت، یک خیابان در آبادان که ورزشگاخ تختی ورزشی تختی در آن قرار دارد بنام بلوار پرویز دهداری اسطوره فراموش نشدنی فوتبال جنوب نامگذاری شده‌ است.پرویز دهداری از مهاجمان بزرگ تیم شاهین و نخستین سرمربی تیم پرسپولیس و همچنین سرمربی تیم ملی بود، مربی و مدیری که اخلاق‌مداری آن‌قدر برایش بر نتیجه‌گرایی مقدم بود که پایبندی و تاکید او به اصول اخلاقی، او را در بین اهالی ورزش به عنوان معلم اخلاق مشهور کرد و امروز با گذشت ۳۱ سال از درگذشتش اما همچنان محبوب و دوست‌ داشتنی است.در فوتبالی که ستاره‌هایش به محض مشهور شدن، همواره مستعد پیوند خوردن با اتهام زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی هستند، معلم اخلاق خطاب شدن، یک موهبت بزرگ برای مرحوم پرویز دهداری است، از دهداری، تصویری سفید برای فوتبال ایران بر جا مانده که قرار است الگوی مربیان وطنی تلقی شود اما این تصویر، هیچوقت نسبتی با شفافیت نداشته است، نسل‌های بعد از دهداری، همیشه ترجیح داده‌اند به جزئیات درباره دوران جدی فعالیت بعد از انقلاب او، نزدیک نشوند و به همین شمایل بدون نقصی که در ستایشِ مطلق از او مورد استفاده قرار می‌گیرد، اکتفا کنند.دهداری مردی که بدون استعفا دادن و یا اخراج شدن، از تیم ملی کنار رفت، مردی که در زمان حضور روی نیمکت تیم ملی، هرگز تجربه تشویق شدن در آزادی را به دست نیاورد اما سه دهه بعد از مرگ، قدیسِ فوتبال ایرانی شد، سوژه زنده‌باد‌های برآمده از میان فراموشی، حالا درست ۳۱ سال از مرگ دهداری سپری شده است، ۳۱ سال طولانی برای زیر و رو کردن تاریخ و مرور دوباره یکی از پیچیده‌ترین معماهای تاریخ فوتبال ایران.از جم آبادان تا تیم ملی، دهداری بازیکن روند پیشرفت را به تدریج طی کرد، در مربیگری اما همه چیز برای او سریع‌تر سپری شد، پرویز دهداری تا قبل از انحلال شاهین، مرد کلیدی این باشگاه بود و بعد، تبدیل به اولین مربی پرسپولیس شد، گارد تهران، تیمی بود که از دهداری یک مربی تمام عیار ساخت، مردی که در ۳۸ سالگی، هدایت تیم ملی ایران را پذیرفت، تردیدی وجود نداشت که او به لحاظ فنی یکی از بهترین‌های دوران خودش به شمار می‌رفت، او که تیم ملی را به المپیک مونیخ رسانده بود، در همه سال‌های فنی استاندارد اخلاقی خاص خودش را داشت، موضوعی که موجب می‌شد دهداری، به عنوان یک چهره پاک در ذهن فوتبال ایران ثبت شود، شاید تا همین‌جا، خللی در ستایش‌های بی وقفه از این چهره وجود نداشت اما درگیر شدن حجم زیادی از اغراق در توصیف عملکرد فنی و اخلاقی او، دهداری تازه‌ای در فوتبال ایران ساخت، دهداری تازه‌ای که همه ویژگی‌های خوب ممکن را داشت اما فقط واقعی نبود.نظم، ديسيپلين، جوانگرايی و اخلاق مهمترين ويژگيهای مرحوم دهداری بود كه همين ديسيپلين باعث شد ١٤ نفر از ستاره‌های تيم ملی ايران در آن زمان از تيم ملی استعفا دهند و جوانان با آتيه‌ای مانند زرينچه، كرمانی مقدم، عابدزاده، نامجومطلق، مرفاوی، سرخاب و... جانشين آنها شوند، صعود به المپيک مونيخ و مقام سوم جام ملتهای آسیا مهمترين دستاوردهای زنده ياد دهداری در دوران سرمربيگری او در تيم ملی ايران بود.استاد و معلم اخلاق رفت و چند سال بعد در انزوای مطلق زندگی را وداع گفت و فوتبال ماند برای آنان که واقعا حیات خود را در آن جستجو می‌کنند... و گذشت و گذشت و تا به‌ اینجا کشیده شد که هر کس در عمق آن حضوری فعال دارد از کم و کیف آن باخبر بوده و می‌داند که خلا ارزشی و فرهنگی در آن بیداد می‌کند، فوتبالی که در آن زمان برای تامین سوخت بخاری سالن کنار دریاچه آزادی برای سرما نخوردن ملی پوشان باید سراغ کامیونهایی می‌رفتند که اطراف گمرک جاده قدیم کرج پارک کرده‌ بودند تا نوبت آنان برای ترخیص برسد و به هزار ترفند و گاه التماس، از آنان گازوئیل می‌گرفتند و بخاری‌ها را روشن می‌کردند، اما ارزش‌های انسانی در آن موج می‌زد و حالا خیلی از ملی پوشان در گرانترین هتل‌های پایتخت اردو می‌زنند، در حالی‌ که مصداق آن شعر معروف می‌شوند که می‌گوید: میان ماه من تا ماه گردون تفاوت از زمین تا آسمان است!